2. Landschapsverdure met twee kroonkraanvogels
Beschrijving:
In een boslandschap, met loofbomen op kleine glooiingen en op de voorgrond enkele bloeiende planten, waaronder een distel, staan in het midden twee kroonkraanvogels tegenover elkaar. Ze hebben grote roodgele kronen op de kop. In en rond de boomkruinen zitten en vliegen verschillende vogels, waaronder rechts een rode papegaai. Tussen de bomen door is rechts in de achtergrond een kerk met een spitse toren zichtbaar.
Commentaar:
Deze landschapsverdure werd in 1879 samen met cat. 1 aangetroffen op de zolder van kasteel Amerongen.1 Vervolgens werden deze wandtapijten allebei in de zuidvleugel van de galerij of Lange Gang gehangen (cat. 2 op de oostwand). In 1879 was het kasteel door vererving in eigendom gekomen van Godard John George Charles graaf van Aldenburg Bentinck (1857-1940), nadat de familie van Reede die het kasteel sinds 1557 had bewoond, in mannelijke lijn was uitgestorven.2 Het is niet met zekerheid bekend hoe lang deze wandtapijten zich daarvoor reeds op het kasteel bevonden.
Hoewel het allebei landschapsverdures met dieren betreft, die bijna altijd in reeksen van meerdere wandtapijten werden geleverd, zijn deze twee wandtapijten te verschillend van karakter om tot dezelfde reeks te kunnen behoren. Niet alleen is cat. 2 veel grover geweven, ook de weergave van de voorstelling is sterk afwijkend. In plaats van de gedetailleerd uitgewerkte bladeren aan de bomen op cat. 1, dat vanwege de grote overeenkomst met de wandtapijten van het Bartholomeus Gasthuis te Utrecht toe te schrijven is aan Maximiliaan van der Gucht en waarschijnlijk dateert uit circa 1642-1645, zijn de bladertakken op cat. 2 meer schematisch weergegeven en samengenomen in clusters van licht- en donkergroen. Deze wijze van voorstellen komt overeen met die van de latere landschapsverdures door Maximiliaan van der Gucht uit de periode 1665-1680, zoals die van het stadhuis van Nijmegen uit 1665-16663, van Slot Zuylen uit circa 16704 en van het stadhuis van 's-Hertogenbosch uit 1679.5 Het is goed mogelijk dat cat. 2 omstreeks 1675 werd aangeschaft voor in het nieuwe en huidige kasteel, dat nadat het oude kasteel in 1673 door brand was verwoest, tussen 1674 en 1680 werd herbouwd en ingericht.6
Van de kroonkraanvogels zijn geen andere voorbeelden op landschapsverdures door Van der Gucht overgeleverd. Er komen wel kroonkraanvogels voor op landschapsverdures vervaardigd te Oudenaarde7 en door Alexander Baert te Amsterdam8, maar deze zijn anders dan die van cat. 2.
Conditie:
Rondom is het wandtapijt met een smal donkerbruin en beige randje afgewerkt. Het wandtapijt is geconserveerd bij Paswerk Textielrestauratie in Haarlem in 2002.
Cat. 2
wandtapijtweverij van Maximiliaan van der Gucht naar ontwerp van Anoniem ca. 1665-1680
Landschapsverdure met twee kroonkraanvogels, ca. 1665-1680
Amerongen, Stichting Kasteel Amerongen, inv./cat.nr. 996