203. Kussen met het wapen van de Rekenkamer van Holland in de Hollandse tuin
Beschrijving:
Op een donkerblauw fond staat in het midden een schild met het wapen van de Rekenkamer van Holland: in goud een leeuw van rood, getongd en genageld van zilver met een weegschaal in de linkerpoot en gedekt met een vijfbladige kroon van goud. Het wapen is geplaatst in de Hollandse tuin: een tuin met kleine bloempjes met een omheining van gevlochten wilgentenen en een hek aan de voorzijde. Het geheel is omgeven door een krans van bladeren en verschillende bloemen, waaronder rozen, tulpen en anjers.
Commentaar:
Vanwege de weegschaal die de leeuw in het wapen van Holland als attribuut heeft, zal dit wapenkussen in tapisserie hebben toebehoord aan een lid van de Rekenkamer van Holland. De Hollandse tuin waar het wapen in is geplaatst, is hier het symbool voor de eendracht en kracht van Holland.1
Cat. 203 werd vervaardigd in de Noordelijke Nederlanden. Aan de hand van de stijl van de bloemenkrans is het te dateren in de periode rond 1680-1700.
Twee andere bekende voorbeelden van kussens in tapisserie met vrijwel dezelfde voorstelling als cat. 203 behoren tot de Collectie Frits Lugt in de Fondation Custodia te Parijs2 en een Nederlandse particuliere collectie.3 Daarnaast zijn er nog twee exemplaren bekend van veilingen in 1934 en 1981.4 Eveneens is er in de collectie Stichting Victor de Stuers op De Wiersse een geborduurd kussen met dezelfde voorstelling als van cat. 203 aanwezig.5 Ook het Rijksmuseum te Amsterdam bezit nog een dergelijk geborduurd exemplaar.6
Hiernaast zijn verschillende voorbeelden bekend van kussens of kussenbladen in tapisserie met een aan cat. 203 zeer verwante voorstelling, waarop echter de leeuw in het wapen van Holland geen attributen heeft.7
Conditie:
Tamelijk goed. Langs de randen enige slijtagegaten en oude reparaties. Het kussen is voorzien van een franje in zwart en beige.
Cat. 203
wandtapijtweverij van Anoniem Northern Netherlands (hist. region) ca. 1680-1700 naar ontwerp van Anoniem ca. 1680-1700
Kussen met het wapen van de Rekenkamer van Holland in de Hollandse tuin, ca. 1680-1700
Parijs, Den Haag, Vorden (Gelderland), particuliere collectie Victor de (jhr.mr.) Stuers, inv./cat.nr. TP 020
Notes
1 Over de oorsprong en ontwikkeling van de Hollandse tuin: Van Winter 1957, pp. 29-121; Hartkamp-Jonxis 1994-1995, pp. 36-37; Hartkamp-Jonxis, Smit 2004, cat. 81.
2 Van Winter 1957, p. 32. Het kussen bevindt zich daar nu nog, naar vriendelijke mededeling van Ebeltje Hartkamp-Jonxis.
3 Inventaris Kalf, nr. 362 (60 x 60 cm, wol op een linnen ketting, 7 kettingdraden per cm).
4 1. Collectie Rudolf Mosse, veiling Berlijn, Rudolph Lepke, 29 mei 1934, nr. 246; 2. Collectie baroness Emmet of Amberley, veiling Sotheby's, King and Chasemore, Amberley Castle, West Sussex, 30 september - 1 oktober 1981, nr. 73.
5 Stichting Victor de Stuers, De Wiersse, Vorden, inv. TP 030.
6 Inv. BK-17266. Hartkamp-Jonxis 1994-1995, pp. 36, 37, noot 25; Hartkamp-Jonxis, Wardle 1995, afb. 7; Hartkamp-Jonxis, Smit 2004, p. 303.
7 Zie cat. 176, Museum Rotterdam en cat. 188, Centraal Museum, Utrecht.