159. Armstoel met rugbekleding in tapisserie met bloemen binnen een profielomlijsting
Beschrijving:
De tapisserie heeft binnen een omlijsting, in de vorm van een plastisch weergegeven profielrand gebogen in gecompliceerde figuren, op een rood fond een patroon van bloemen. Deze bloemen zijn zorgvuldig gerangschikt, met in het midden een roos en schuin naar de hoeken en in de ronde uitstulpingen aan de zijkanten steeds één bloem of bloemtakje, zoals primula's, een anjer, tulpen, een iris en een lelie. Rond de bloemen en bij de omlijsting vallen donkere schaduwen op het rode fond. Buiten de omlijsting, op een licht-grijsblauwe ondergrond, is in de benedenhoeken een bloemtakje geplaatst, en in de bovenhoeken een kruisbloem met aan weerszijden bloemtakjes.
Commentaar:
Volgens de traditie werd deze ebbenhouten armstoel uit het begin van de zeventiende eeuw, met poten met balusters die onderling door twee stel regels zijn verbonden, gebruikt door Pieter Cornelisz Hooft (1581-1647), dichter, toneelschrijver en historicus en vanaf 1609 tot aan zijn dood drost van Muiden, baljuw van Gooiland en slotvoogd van het Muiderslot.
De rugbekleding in tapisserie werd bij een restauratie in het midden van de twintigste eeuw aangetroffen in de vulling van de zitting.1 De armstoel was toen geheel met zwarte stof bekleed.2 Na de restauratie werd de tapisserie weer op de stoelrug aangebracht.
Cat. 159 werd vervaardigd in de Noordelijke Nederlanden in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Daar er geen andere voorbeelden van dit fraaie ontwerp bekend zijn, is het productiecentrum ervan moeilijk nader te specificeren. Ook zijn er weinig voorbeelden van bloemtapisserie bekend met een rood fond.
Conditie:
Het patroon is aan de onderzijde afgesneden waardoor de profielomlijsting niet doorloopt. Tijdens de restauratie op het atelier van het Rijksmuseum in 1958 werden rondom nieuwe delen in lichtgrijsblauw aangeweven, om de bekleding weer op de stoelrug aan te kunnen brengen.
Cat. 159
wandtapijtweverij van Anoniem Northern Netherlands (hist. region) ca. 1600-1650 naar ontwerp van Anoniem ca. 1600-1650
Armstoel met rugbekleding in tapisserie met bloemen binnen een profielomlijsting, ca. 1600-1650
Muiden, Rijksmuseum Muiderslot, inv./cat.nr. M 1962-3
Notes
1 Koot 1977, p. 89. De mededeling in Verslagen der Rijksverzamelingen van Geschiedenis en Kunst LXXX, 1958, p. 24 en Woldbye, Burgers 1971, cat. 32, dat de tapisserie in plaats van in de vulling van de zitting, zich aan de achterzijde van de rug bevond, lijkt minder plausibel, daar op de bekende zeventiende-eeuwse stoelen de bekleding in tapisserie zich enkel op de voorzijde van de rug bevindt. Zie bijvoorbeeld cat. 56, Museum Prinsenhof Delft en cat. 31, Het Deutzenhofje, Amsterdam.
2 Voor de toestand van de armstoel vóór de restauratie, zie Cat. tent. Muiden 1913, p. 90, cat. 470, met afb.