77. Grootbladige verdure
Beschrijving:
Het middenveld wordt geheel gevuld door een enorme plant met grote omkrullende blauwgroene bladeren met scherpe, getande randen die vanuit het midden naar buiten uitwaaieren. Op de bladeren bevinden zich drie grote en twee kleinere vogels, een libelle en twee slakken.
De boorden rondom bestaan uit een rechte, vlakke geelbruine lijst met daarin lichte kleurenstrepen in beige, oker en oranjerood. In de horizontale boorden, boven en beneden, hangen daar, aan een ring vanaf metalen objecten in de vorm van een voet van bijvoorbeeld een bokaal, festoenen van verschillende vruchten, bladranken en een enkele bloem, die aan alle zijden speels buiten de lijst steken. Middenboven staat een gevlochten rieten mand met vruchten, waaronder enkele druiventrossen. Middenonder staat een vaas bedekt door bladeren en daarin een boeket van lange, spitse bladeren en stengels met bloemen dat de middenvoorstelling in steekt. In de zijboorden worden bladeren, bloemen, vruchten en strikken bovenaan en in het midden onderbroken door vaasvormen. In de benedenhoeken wordt vermoedelijk een vaas vrijwel geheel bedekt door twee rug-aan-rug zittende eenhoorns in oker. Hun ineengestrengelde pluimstaarten hangen af over de blauwe stootboord die langs de buitenzijde loopt.
Commentaar:
Cat. 77 behoort tot een zeer populair type wandtapijten waarvan nog vrij veel voorbeelden zijn overgeleverd. Deze variëren vaak in breedte, waardoor de compositie verandert, en hebben soms tevens balustrades en/of zoogdieren in de hoofdvoorstelling. Een veel voorkomend motief voor met name de benedenhoeken van de boorden zijn vazen met leeuwenmaskers.
Dergelijke grootbladige verdures werden rond het derde kwart van de zestiende eeuw geweven in meerdere productiecentra in de Zuidelijke Nederlanden. Dit blijkt uit het voorkomen van de stadsmerken van zowel Geraardsbergen - het meest frequent - als van Edingen, Oudenaarde en Brugge in de boorden van in verschillende collecties aanwezige exemplaren.1
Conditie:
Verschoten. Met verkleurde restauraties op verschillende plaatsen.
Cat. 77
wandtapijtweverij van Anoniem ca. 1550-1575 naar ontwerp van Anoniem ca. 1550-1575
Grootbladige verdure, ca. 1550-1575
Den Haag, Kunstmuseum Den Haag, inv./cat.nr. Inv. OW 1-1933, obj. nr. 1032687
Notes
1 Met stadsmerk Geraardsbergen: Metropolitan Museum, New York (Standen 1985, I, cat. 24) en het Kunsthistorisches Museum, Wenen, inv. XCI-5 (Baldass 1920, pl. 106; Göbel 1923a, I, 1, p. 501; Idem, I, 2, afb. 470; D'Hulst 1960, cat. 30, kl. afb.; Adelson 1994, p. 119, afb. 52, p. 121, noot 6). Met stadsmerk Edingen en weversmerk van Claes de Dobbeleer (werkzaam 1567-1618): Kunsthistorisches Museum, Wenen, inv. XCI-3/-6/-8 (Duverger 1974, pp. 189-194; Delmarcel 1980, pp. 42-45; Delmarcel 1999, pp. 170-171 (kl. afb.), 174.) Met stadsmerk Oudenaarde: het Art Institute, Chicago (Asselberghs 1974, p. 27, afb. 14; Brosens 2008, cat. 33). Met stadsmerk Brugge: MAK - Österreichisches Museum für Angewandte Kunst, Wenen (Versyp 1954, p. 68, afb. VIbis; Delmarcel, Duverger 1987, p. 138, afb. 102).