44. Ameublement van acht armstoelen bekleed met tapisserie met bloemvazen, vruchten en vogels
Beschrijving:
Er is één ontwerp gebruikt voor de ruggen van alle acht armstoelen en een tweede ontwerp voor alle zittingen.
Rug: op een met gras begroeid grondje, tegen een crèmekleurige achtergrond, staat een grijsblauwe metalen vaas met bloemen (zoals chrysanten en ranonkels) met links daarvan een blok geelbruine natuursteen als een basement met daarop een tros druiven en een perzik en eveneens daarvoor een perzik.
Zitting: tegen een crème fond, op een grondje, staat rechts een omgekeerde rieten korf met daar bovenop een nest met daarop een vogel. Links ernaast ligt een weelderig boeket bloemen, van onder meer rozen, dubbele klaprozen en anemonen. Op een bladertak daarboven zit een tweede vogel die zijn vleugels uitslaat.
De tapisserie van de twee armleggers van elke armstoel is nagenoeg identiek aan elkaar, met een klein boeketje bloemen op een crème fond.
Commentaar:
Dit ameublement van acht vergulde beukenhouten armstoelen in neoclassicistische stijl bekleed met tapisserie is afkomstig uit het oostelijk kabinet ('groot cabinet') van Willem V in de nieuwe vleugel van het Stadhouderlijk Kwartier op het Binnenhof in Den Haag, de tegenwoordige ministerskamer van de Tweede Kamer. Het hoort bij de daar aanwezige wandtapijten met allegorische voorstellingen van zomer en herfst (zie cat. 66-a-b), en werd in 1790 geleverd door de firma Piat Lefebvre et Fils te Doornik, die de inrichting van deze kamer verzorgden. Tegenwoordig worden de stoelen op Paleis Het Loo tentoongesteld in het vertrek gewijd aan stadhouder Willem V.
De voorstellingen op de tapisseriebekleding van de acht armstoelen kunnen worden gezien als allegorieën op de jaargetijden zomer (zitting) en herfst (rug), zoals ook de bijbehorende wandtapijten.
Alle armstoelen zijn voorzien van dezelfde bekleding. Dit is opvallend, gezien veel van de bekende achttiende-eeuwse ameublementen met tapisserie die werden vervaardigd bij de Manufacture des Gobelins in Parijs, te Beauvais of in Aubusson voor alle stoelen een ander ontwerp hebben. Een identieke decoratie, zoals bij de acht armstoelen van cat. 44, is minder gebruikelijk.
In de stijl van de periode rond 1790, is de voorstelling op de rug en de zitting niet voorzien van een decoratieve omlijsting.1 Het feit dat de bloemen van het boeket op de rugleuning slechts deels zijn afgebeeld, duidt erop dat het karton oorspronkelijk is gemaakt voor een hogere rug en voor cat. 44 aan de bovenzijde werd ingekort.
Piat Lefebvre et Fils vervaardigden volgens eigen opgave, naast de zogenaamde Doornikse vloertapijten waar ze een grote reputatie mee opbouwden, onder meer ook 'ameublements de chaises et de fauteuils'.2
Cat. 44 is tot op heden het enige bekende gedocumenteerde ensemble meubeltapisserie geleverd door Piat Lefebvre et Fils.
Conditie:
Restauratie op het atelier van het Rijksmuseum te Amsterdam, 1953-1956.
Cat. 44
wandtapijtweverij van Piat Lefebvre & fils naar ontwerp van Anoniem Doornik 1790
Ameublement van set armstoelen bekleed met tapisserie met bloemvazen, vruchten en vogels, 1790
Apeldoorn, Paleis Het Loo Nationaal Museum
Notes
1 Zie ook Francesco Casanova's ontwerpen voor meubeltapisserie met militaire voorstellingen uit 1783, uitgevoerd te Beauvais, zie cat. 21, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort, in bruikleen bij Het Markiezenhof, Bergen op Zoom, en het ameublement van de Vier Continenten, Standen 1985, II, cat. 86e-r.
2 Soil 1892, p. 82. Zie verder de inleiding bij cat. 66-a-b.