26. Landschapsverdure met twee kraanvogels
Beschrijving:
In een heuvelachtig rivierlandschap met verspreid groepjes bomen, staan op de voorgrond twee kraanvogels tussen enkele grote planten; links een yucca, in het midden een bloeiende rozenstruik en rechts een papaverplant. Rechts aan de oever van de rivier is een ommuurd stadje te zien. Verder op de achtergrond staan iets links van het midden nog enkele torens en gebouwen en bergtoppen in het verschiet. Links in de verte staat een kasteel op een heuvel. Middenboven vliegt een kleine vogel tussen de bladertakken.
Rondom lopen boorden met op een donkerbruin fond afwisselend schalen met vruchten, zoals druiven, peren, pompoenen en granaatappels, bloemen, onder meer rozen, narcissen, tulpen, stokrozen en papavers, bladranken, voluten en bandwerk, die aan de zijkanten gestapeld zijn vanuit een piedestal in de benedenhoeken. De boorden zijn afgezet met smalle randen, aan de binnenzijde in donkerbruin en okergeel en aan de buitenzijde in okergeel en blauw.
Commentaar:
Dit type landschapsverdures met vogels op de voorgrond werd veel vervaardigd, zowel in de Zuidelijke Nederlanden te Oudenaarde als in Frankrijk te Aubusson.1 Cat. 26 lijkt voor wat betreft de opbouw van de voorstelling nog de meeste overeenkomsten te hebben met wandtapijten vervaardigd in Aubusson aan het eind van de zeventiende eeuw en het begin van de achttiende eeuw. Een wandtapijt uit Aubusson met een vergelijkbare voorstelling van waadvogels in een landschap bevond zich voorheen bij Galerie Chevalier te Parijs.2
Ook de aangeweven boorden van cat. 26 vertonen de kenmerken van laat zeventiende-eeuwse wandtapijten uit Aubusson. Zo komen de bloemen, vruchten en bladranken bijvoorbeeld eveneens voor, maar steeds op een andere wijze gerankschikt, in de boorden van een in Aubusson vervaardigd wandtapijt met Dido's banket uit een reeks met de Geschiedenis van Dido en Aeneas in de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam3, drie Aubussontapijten met de Geschiedenis van Achilles in de Hospices de Beaune4 en van twee wandtapijten met voorstellingen uit de Geschiedenis van Abraham te Beaune en Amsterdam, waarvan één is voorzien van de signatuur van een wever die omstreeks het laatste kwart van de zeventiende eeuw werkzaam was in Aubusson.5
Conditie:
Restauratie Stichting Werkplaats tot herstel van Antieke Textiel te Haarlem, 1965-1966.
Cat. 26
wandtapijtweverij van Anoniem Aubusson ca. 1680-1700 naar ontwerp van Anoniem Aubusson ca. 1680-1700
Landschapsverdure met twee kraanvogels, ca. 1680-1700
Amsterdam, Amsterdam Museum, inv./cat.nr. KA 10167
Notes
1 De vogels op cat. 26 hebben kenmerken die zowel aan kraanvogels als aan reigers kunnen toebehoren. De lange staarten en hoofdpluimen en de relatief korte snavels wijzen echter het meest in de richting van een kraanvogelsoort.
2 Chevalier, Chevalier, Bertrand 1988, p. 96, kl. afb. Voor landschapsverdures met vogels vervaardigd in Oudenaarde, zie: De Meûter 1999a, pp. 206-220.
3 Hartkamp-Jonxis, Smit 2004, cat. 100.
4 Fromaget, De Reyniès 1993, pp. 37-38.
5 Idem, p. 34; Hartkamp-Jonxis, Smit 2004, cat. 101.