RKD STUDIES

Beschrijving:
In een landschap, met links en rechts enkele bomen en op de voorgrond rechts een waterpartij met een rietkraag en rietpluimen, bevinden zich op de voorgrond twee boerinnen met een geit. Een van de boerinnen, in een roodgrijze rok en een witgrijs jak, knielt rechts achter de geit om het dier te melken. De melk wordt opgevangen in een houten emmer en voor de geit staat een kruik met daarbij een houten nap. De melkende boerin kijkt naar de rechts van haar staande boerin, gekleed in een rode rok, een blauw jak en met een hoed met een brede rand op haar hoofd. Deze draagt een kruik aan haar linkerarm en houdt tegelijkertijd haar schort, gevuld met groen voor de geit, omhoog. Achter hen slingert een landweggetje naar een heuvellandschap in de verte. Geheel links groeit een grote plant met rode bloemen.

Rondom lopen boorden die een schilderijlijst imiteren, met op een grijs fond een patroon in geel met bruine en roodbruine accenten van bandwerk met bladvoluten. In het midden van elke boord bevindt zich een cartouche-achtig ornament met schelpmotief en in de hoeken een schuin geplaatst schelpvormig ornament. Aan de binnenzijde van de boorden loopt een smalle ornamentrand.

Commentaar:
Een wandtapijt met hetzelfde type boorden en grotendeels dezelfde hoofdvoorstelling als cat. 13, in Museum Plantin-Moretus te Antwerpen, vormt een reeks met drie wandtapijten uit de serie Hollandse boeren of Hollandse conversatie.¹ Er is echter wel opgemerkt dat de voorstelling van de twee boerinnen met een geit eigenlijk hoort bij een reeks met Taferelen van het landleven 'naar Teniers'.² Het was inderdaad niet ongebruikelijk voorstellingen uit verschillende reeksen met elkaar te combineren. Toch is er nog een tweede voorbeeld bekend van een reeks Hollandse boeren of Hollandse conversatie, waarbij ook een wandtapijt met de voorstelling van cat. 13 hoort. Deze reeks van vier wandtapijten, voorzien van een ander type boorden dan cat. 13, bevond zich tot 1943 in Huis de Voorst bij Zutphen, dat toen door brand werd verwoest.³ Ze waren daar in de negentiende eeuw over verschillende kamers verdeeld: het wandtapijt met de twee boerinnen met een geit in de slaapkamer⁴ en wandtapijten met een musicerend gezelschap, de bloemenverkopers en de fruit- en groenteverkopers in de 'blauwe gobelinzaal'.⁵ Deze voorstellingen zijn, op één na, eveneens vertegenwoordigd in de reeks van Museum Plantin-Moretus.

Aan die van cat. 13 verwante boordtypes komen voor rond verschillende wandtapijtreeksen uit Oudenaarde uit de periode 1700-1735.⁶ Een opvallend detail bij de boorden van cat. 13 is dat, net als bij de reeks in Museum Plantin-Moretus, de cartouches in het midden van de zijboorden in dezelfde richting zijn geplaatst terwijl de rest van de zijboorden, zoals zou moeten, ten opzichte van elkaar gespiegeld is.

Conditie:
Restauratie bij de Stichting Werkplaats tot herstel van Antieke Textiel te Haarlem, 1961. Het wandtapijt onderging hierbij een impregnatiebehandeling. Ook werden er plaatselijk enkele restauraties verricht en storende oude herstellingen vervangen.

Cat. 13
wandtapijtweverij van Anoniem Oudenaarde ca. 1700-1735 naar ontwerp van Anoniem Oudenaarde ca. 1700-1735
Landschapsverdure met twee boerinnen met een geit, ca. 1700-1735
Amersfoort, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed