RKD STUDIES

Dit ameublement in de neoclassicistische stijl met rechthoekige rugleuningen, nu bestaand uit zes armstoelen, twee canapés, een kleine canapé en een vuurscherm, heeft een bekleding in tapisserie met op het vuurscherm en de ruggen van het zitmeubilair militaire voorstellingen en op de zittingen een enkele bloeiende plant in een landschap, gevat in randen met doorlopende bloemtakken van jasmijn rond de ruggen en van rozen rond de zittingen.

De militaire voorstellingen op de ruggen van cat. 21-a-i en op het vuurscherm cat. 21-j zijn ontleend aan de ontwerpen die Francesco Casanova rond 1777-1783 maakte voor de Manufacture Royale de Beauvais. Deze ontwerpen voor een ameublement met taferelen uit veldtochten (het 'meuble militaire') hoorden bij een reeks van zes wandtapijten met de Convois militaires, eveneens ontworpen door Casanova. De kunstenaar, die zijn carrière begon als succesvol schilder van oorlogstaferelen, verbeeldde hier geen specifieke veldslagen of andere wapenfeiten, maar taferelen uit het dagelijks leven in oorlogstijd. Francesco Casanova werd in 1783 betaald voor de ontwerpen van wat hij zelf omschreef als 'sujets militaires'.¹ Uit de overgeleverde documenten blijkt dat er flink werd gemarchandeerd over de prijs van deze ontwerpen. Van de 6100 livres die Casanova berekende voor de 36 ontwerpen die hij maakte voor het 'meuble militaire' (inclusief vier bovendeurstukken) werd meer dan een derde afgetrokken. Hij kreeg hiervoor slechts het bedrag van 4000 livres, daar men bij de Manufacture de Beauvais vond dat deze ontwerpen middelmatig ('médiocres') waren.² Het zou de laatste, evenwel populaire, reeks zijn die Casanova voor Beauvais ontwierp. Eerder maakte hij voor de Manufacture de Beauvais de eveneens succesvolle ontwerpen voor de reeksen wandtapijten met bijbehorende meubelbekledingen van de Amusements de la campagne (1770) en de Bohémiens (1777) en de waarschijnlijk slechts eenmalig uitgevoerde reeks l'Éducation ou les quatre ages (1778).³ Ook maakte Casanova verschillende andere ontwerpen voor vuurschermen, bovendeurstukken en landschappelijke voorstellingen voor Beauvais.⁴

Waarschijnlijk werd er te Beauvais in 1784 voor de eerste keer meubeltapisserie met militaire voorstellingen naar Casanova geweven. Dit betrof de ruggen van vier kleine zitbanken die deel uitmaakten van een uitgebreider ameublement met verder tapisserie afkomstig uit verschillende andere reeksen, zoals de Amusements de la campagne naar Casanova.⁵ De eerste volledige uitvoering van wandtapijten van de Convois militaires samen met meubelbekledingen met militaire voorstellingen werd onder de directie van De Menou in 1787 gemaakt en was bestemd voor Koning Lodewijk XVI.⁶ Bij die gelegenheid werden de titels van vrijwel alle afzonderlijke voorstellingen vermeld in de administratie van de Manufacture de Beauvais.⁷

Na de Franse Revolutie in 1795 werden de wevers in Beauvais aan het werk gehouden met het weven naar reeds bestaande kartons, vooral van meubeltapisserie, waaronder ook van Casanova's militaire voorstellingen.⁸ Hiervan zijn uitvoeringen bekend in 1795-1797, onder leiding van Jean-Claude Camousse en vanaf 1800 onder de directie van Antoine-Michel Huet, bestemd voor officiële instanties, maar ook verkocht aan een particuliere clientèle of voorlopig opgeslagen.

Bij de eerste zelfstandige uitvoeringen vanaf 1787 werden zowel de rugleuningen als de stoelzittingen voorzien van tapisserie met militaire voorstellingen. Ook vulden deze voorstellingen het gehele oppervlak en hadden ze geen decoratieve omlijstingen of ornamentranden, zoals onder meer te zien is bij een ameublement in de Wallace Collection te Londen.⁹

Cat. 21-a-j hebben alleen op de ruggen van de armstoelen en de canapés en op het vuurscherm militaire voorstellingen. Dit duidt op een vervaardiging van eind achttiende, begin negentiende eeuw, toen er vaker voorstellingen uit verschillende reeksen op één meubel werden gecombineerd, die bovendien vaak werden voorzien van florale omlijstingen of ornamentranden.¹⁰ Enkele van de militaire voorstellingen op cat. 21-a-j zijn anders dan de in 1787 genoemde ontwerpen van Casanova. Dit is het geval met de voorstellingen op de ruggen van de armstoelen cat. 21-b en cat. 21-f en van de canapés cat. 21-g-h.¹¹ Van deze niet in de eigentijdse documenten vermelde voorstellingen, die wel ook van de hand van Casanova zijn, bestaan tegenwoordig nog wel kartons of uitgevoerde weefsels uit het eind van de achttiende en begin negentiende eeuw.¹² De oorsprong van de ontwerpen van de landschappen op de zittingen van de stoelen en banken van cat. 21-a-i, met een enkele bloeiende plant en zonder figuren, is niet gedocumenteerd.

Het ontwerp van de randen met jasmijnmotief rond de ruggen van cat. 21-a-i wordt toegeschreven aan Jean-Baptiste Huet uit omstreeks 1782.¹³ Van de randen met doorlopende rozentakken die de landschappen op de zittingen van cat. 21-a-i omgeven is geen ontwerper bekend. Aangezien er in elk geval in 1805 een ameublement van Beauvais met rozenranden is gedocumenteerd¹⁴, zal het ontwerp daarvan eveneens uit het einde van de achttiende of begin negentiende eeuw dateren. De rozenranden zijn echter op een onbekend, later tijdstip rond de zittingen van cat. 21-a-i bevestigd. Dit was mogelijk rond het midden van de negentiende eeuw, maar in ieder geval na omstreeks 1830, toen er een aantal bijpassende rozenranden werden bijgeweven op een katoenen ketting, die men in Beauvais rond die tijd ging toepassen.¹⁵ Op dat moment zullen ook de katoenen koorden rond de zitkussens zijn aangebracht. Oorspronkelijk zullen zowel de ruggen als de zittingen van cat. 21-a-i jasmijnranden rondom hebben gehad, waarvan die rond de zittingen zijn vervangen door (bredere) rozenranden toen de stoelen opnieuw werden opgemaakt.

Hoogstwaarschijnlijk kunnen cat. 21-a-h worden geïdentificeerd met het ameublement dat in 1802 van de Manufacture Nationale de Beauvais voor 2000 francs werd gekocht door een particulier, de heer Gibert, reçeveur général van het département van de Oise, waar ook Beauvais in ligt, en in de daaraan voorafgaande jaren zal zijn geweven. In de betaling hiervan op 27 juni 1802 is namelijk evenals bij cat. 21-a-h (waar het ameublement tot 1927 alleen uit bestond) sprake van zes armstoelen en twee canapés met de opvallende combinatie van Casanova's militaire ontwerpen op de ruggen met voorstellingen met bloemen op de zittingen die worden omgeven door randen met jasmijn.¹⁶

Omstreeks 1804 werden er nog twee ameublementen met Casanova's militaire voorstellingen geleverd voor de aankleding van de paleizen van keizer Napoleon te Fontainebleau en Schönberg.¹⁷ Ook werden de meubelbekledingen met militaire ontwerpen tussen 1805 en 1814 onder leiding van Antoine-Michel Huet te Beauvais voor andere keizerlijke paleizen en voor familieleden van Napoleon uitgevoerd.¹⁸ Hierbij werden Casanova's militaire voorstellingen omlijst door ornamentranden met geometrische patronen, krulwerk en vlechtmotieven.¹⁹

Meubels met bekledingen van achttiende-eeuwse uitvoeringen van Casanova's voorstellingen bevinden zich in verspreide internationale particuliere collecties, met name in Frankrijk, Engeland, Duitsland en Polen, maar vooral in de Verenigde Staten.²⁰ In verschillende Franse paleizen, zoals het paleis van Compiègne, het Elysée en het paleis van Fontainebleau, bevinden zich Empire versies van Casanova's 'meuble militaire'.²¹ Tijdens het Second Empire, rond 1860, zouden Casanova's militaire voorstellingen opnieuw worden uitgevoerd in Beauvais, waar de ateliers toen werden geleid door Pierre-Adolphe Badin.²² Hierbij werden deze achttiende-eeuwse ontwerpen door de kunstenaars Pierre-Adrien Chabal-Dussurgey (1819-1902) en Jules Diéterle (1811-1889), respectievelijk gespecialiseerd in decoratieve motieven en bloemen, aangepast aan de 'goût du jour'.²³ Tenslotte vonden er in 1910 in Beauvais nog heruitvoeringen plaats van de ontwerpen van Casanova.²⁴

Het ameublement cat. 21-a-j is in verschillende stadia bij elkaar gebracht. De twee grote canapés en zes armstoelen werden in 1890 en 1894 als eenheid geveild in Parijs (als respectievelijk collectie Achille Seillière en H.A.A. Josse).²⁵ In de eerstvolgende veiling van het ameublement, in 1927, ook te Parijs, dan als het bezit van Joseph Bardac, blijken de houten frames ervan inmiddels vervangen door iets grotere Lodewijk XVI-stijl frames, waarbij de doorlopende rank van kleine witte jasmijnbloemen en bladeren die de tapisserie van de rug rondom omgeeft, is komen vlak te liggen in plaats van, zoals daarvoor, opstaand als zijkanten van de gevulde rugbekleding.²⁶ De kleine canapé cat. 21-i maakt in 1927 ook deel uit van de set, doch heeft een afwijkend houten frame, met nog het oudere type opmaak van de rug zoals dit meubel ook tegenwoordig nog heeft, maar wel met dezelfde decoratieve randen rond rugbekleding en zitting.²⁷ Een vrijwel identieke jasmijnrand was ook gebruikt in een direct daarna in dezelfde veiling verkocht dubbel haardscherm, met twee voorstellingen uit dezelfde groep ontwerpen van Casanova, dat vermoedelijk toen erbij hoorde maar kennelijk op de veiling in andere handen kwam.²⁸ (afb. a) Onder het daaropvolgende veilingnummer staat het haardscherm cat. 21-j afgebeeld dat nu van het ameublement deel uitmaakt.²⁹

Cat. 21-a-i zijn gestoffeerd volgens het systeem 'à chassis', wat inhoudt dat van de gestoffeerde onderdelen de zittingen los in het frame zijn aangebracht en de ruggen en armleggers met enkele pinschroeven op de plaats worden gehouden, zodat er, bijvoorbeeld voor de zomer of de winter, eenvoudig gewisseld kon worden met een andere reeks bekledingen. Er is hierbij gebleken dat de ruggen, zittingen en armleggers van cat. 21-a-i, bijvoorbeeld na inspecties of verplaatsingen van het ameublement, niet altijd in dezelfde combinaties weer bij elkaar zijn geplaatst. Daarom wordt hier de combinatie van ruggen en zittingen aangehouden zoals in de nummering door het RCE, en de daarbij horende foto's, is aangegeven.³⁰

Afb. a
Het tot 1927 bij het ameublement cat. 21-a-i horende dubbele vuurscherm, met links De artillerie en rechts De charge, tapisserie naar ontwerpen van Francesco Casanova, Frankrijk, Manufacture Royale de Beauvais, circa 1800-1802. Van Veiling Joseph Bardac, Parijs, G. Petit, 9 december 1927, nr. 130.

Beschrijving:
De militaire voorstellingen op de rugleuningen zijn rondom omgeven door aangeweven smalle randen met een doorlopende jasmijntak met kleine witte bloemen en bladeren op een roze fond. De opstaande band rond de zitting heeft op een crème fond een doorlopende tak met rozen, waarvan de uiteinden aan de voorzijde met een blauwe strik zijn samengebonden. De armleggers zijn voorzien van twee verschillende versies kleine landschappen, een met een molen, de andere met een bloeiende plant, die per stoel hetzelfde zijn, en hebben rondom eveneens roze banden met het jasmijnmotief. Alle landschapsvoorstellingen hebben grijzige tinten, met kleuraccenten in rood, blauw, oranje, rood, bruin en geel.

Cat. 21-a, Rug: in een dor landschap is een proviandmeester, gezeten op een wit paard, bezig met zijn zweep een zwaarbeladen bruin lastpaard naast zich aan te drijven - 'Le pourvoyeur'. Zitting: een licht glooiend landschap met op de achtergrond rechts enkele bomen en links een rietkraag. Op de voorgrond, in het midden, staat een grote bloeiende stokroosplant met witte bloemen.

Cat. 21-b, Rug: in een bergachtig landschap marcheren twee huzaren zij aan zij naar links. De achterste, met een vaandel over zijn schouder kijkt naar de voorste, in een opvallende rode broek, die een trommel op de rug draagt. Links op de achtergrond zijn nog twee soldaten te paard met hun voetvolk te zien. Zitting: in een leeg veld met enkele grote planten staat op de voorgrond in het midden een grote bloeiende rode stokroosplant.

Cat. 21-c, Rug: in de buitenlucht is een knecht, gekleed in een gestreepte broek, bezig een wit paard te ontdoen van zijn leidsels. Ondertussen staat het paard te eten van een stapel hooi op de grond. Links is een grote kar voor een deel zichtbaar, hoog opgeladen met proviand en andere attributen voor de krijgsvoering, met een slapende soldaat op de grond ervoor liggend - 'La voiture des bagages'. Zitting: een desolaat landschap met links een dorre boomstronk en rechts een riviertje met een kleine waterval. In het midden staat een enkele bloeiende oeverplant.

Cat. 21-d, Rug: op een vlakte, met links op de voorgrond een enkel rotsblok, rijdt een kozak met een bontmuts op zijn hoofd op een steigerend paard naar links. Hij kijkt naar beneden en houdt zijn rechterhand met een sabel in de lucht. Rechts naar achteren wordt hij gevolgd door twee kozakkenruiters - 'Le hussard le sabre à la main'. Zitting: een kaal landschap met op de voorgrond grote bloeiende papegaaitulpen.

Cat. 21-e, Rug: op een vlakte loopt een vermoeid uitziend groepje naar links: een knecht met een zweep in zijn linkerhand berijdt een paard dat zijn kop laat hangen, met ernaast een hond - 'Le domestique le fouet à la main'. Zitting: in een leeg landschap staat in het midden op de voorgrond een boeketje van blauwe, rode en lila margrietachtige bloemen.

Cat. 21-f, Rug: in een bergachtig landschap zit een klein groepje soldaten op een heuveltop uit te rusten. In het midden zwaait een vaandrig, met zijn rug naar de beschouwer, het vaandel in de lucht. Links leunt een pijprokende soldaat op een groot met touwen vastgesnoerd, rechthoekig pak en rechts zijn twee zittende soldaten in gesprek. De rechter soldaat leunt daarbij op zijn trommel en wijst naar beneden rechts. Zitting: in een veld met een groepje bomen rechts op de achtergrond staat op de voorgrond een grote bloeiende plant.

Commentaar:
De armstoelen hebben op de ruggen telkens verschillende militaire voorstellingen naar Casanova en op de zittingen verschillende landschappen met bloeiende planten op de voorgrond. Vier militaire voorstellingen van stoelruggen naar Casanova's ontwerp, die worden vermeld in de meubellijst van Beauvais uit 1787, komen op deze armstoelen voor (nrs. 3. 'Le hussard le sabre à la main' op cat. 21-d, 5. 'Le pourvoyeur' op cat. 21-a, 7. 'La voiture des bagages' op cat. 21-c, 8. 'Le domestique le fouet à la main' op cat. 21-e).³¹ Drie van de in 1787 genoemde stoelruggen komen echter niet voor bij cat. 21-a-j, evenmin als de daar genoemde voorstellingen van de zittingen.³²

Hoewel de rugvoorstellingen van de twee armstoelen cat. 21-b en cat. 21-f niet voorkomen in de lijst met de in 1787 genoemde militaire voorstellingen door Casanova, bezit het Mobilier National te Parijs wel van beide voorstellingen de kartons van Casanova, die in de documentatie erover respectievelijk De Tamboer en de Vaandeldrager ('Tambour et porte-drapeau') en De Vaandeldrager ('Le Porte-etendard') getiteld zijn.³³

De voorstelling op de rug van cat. 21-b is eveneens toegepast op de rug van een armstoel die onderdeel was van een ameublement met militaire voorstellingen naar Casanova uit de voormalige verzamelingen Cronier en Goulden.³⁴

In de voorstelling op de stoelrug van cat. 21-d zijn de huzaren van Casanova's oorspronkelijke ontwerp van 'Le hussard le sabre à la main' veranderd in kozakken.³⁵ Cat. 21-d is tevens verwant aan een schilderij van Casanova in het Louvre te Parijs 'Un cuirassier au galop', maar daar is de voorstelling in spiegelbeeld en in diverse details verschillend.³⁶

De tapisserie van de zes armstoelen maakt deel uit van het oorspronkelijke ameublement (geveild 1890). Tussen 1894 en 1927 werden de bekledingen op andere houten frames aangebracht.³⁷

Conditie:
De bekleding in tapisserie is verschoten. De ruggen, zittingen en armleggers hebben losse kussens 'à chassis'; de huidige combinaties van rug en zitting wijken af van de situatie in 1927 (één uitgezonderd). De rozenboord rond de zitting van cat. 21-b (met rode stokroos) is geweven op een katoenen ketting.

Cat. 21-c
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Armstoel met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-E

Cat. 21-d
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Armstoel met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-D

Cat. 21-e
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Armstoel met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-F

Cat. 21-f
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Armstoel met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-G

Beschrijving:
Voor de randen om de voorstellingen, zie bij cat. 21-a-f. De armleggers zijn voorzien van twee verschillende versies kleine landschappen, een met twee boomstronken (cat. 21-g), de andere met een grote piramidevormige schuur (cat. 21-h).

Cat. 21-g, Rug: in een kaal heuvellandschap loopt in het midden op de voorgrond een herder, gekleed in een rode broek, een geel vest, een wit hemd en een hoed op het hoofd. Hij begeleidt een paard en een ezel - beiden met bepakking op de rug - aan de teugel. Rechts hiervoor lopen een schaap en een geit. Iets naar links komt een soldaat met een hond naast zich aangelopen. Hij draagt over zijn rechterschouder een geweer met de kolf naar boven. Zitting: in een veld, met links een wilgenboom en een hek, staan op de voorgrond links en in het midden grote bloeiende roze en witte stokrozen en rechts een struik met rode rozen.

Cat. 21-h, Rug: een landschap met soldaten te voet en te paard die een rivier oversteken. Op de voorgrond, in het midden, staat op de rug gezien, een vaandeldrager te paard. Een infanterist die voor hem staat wijst naar het water. Rechts zijn drie soldaten bezig door de rivier te waden. Links zijn hoge rotsen en staat een hond die voorovergebogen uit de rivier drinkt. De voorstelling op de zitting is identiek aan die van de canapé van cat. 21-g (zie hierboven).

Commentaar:
In de meubellijst van Beauvais uit 1787 worden geen titels gegeven van de door Casanova ontworpen voorstellingen voor de canapés van het 'meuble militaire', maar de voorstellingen op de ruggen van cat. 21-g en cat. 21-h zijn tegenwoordig respectievelijk bekend onder de omschrijvende titels De man met de lastdieren, de geit en het schaap en De doorwaadplaats.³⁸ De twee militaire voorstellingen op de ruggen van cat. 21-g-h zijn anders dan bekende achttiende-eeuwse uitvoeringen, zoals van een canapé in de Wallace Collection in Londen.³⁹

De voorstelling op de rug van cat. 21-g is eveneens toegepast op de rug van een canapé van een ameublement uit de voormalige verzamelingen Cronier en Goulden.⁴⁰

De tapisserie van de twee canapés maakt deel uit van het oorspronkelijke ameublement (geveild 1890). Tussen 1894 en 1927 werden de bekledingen op andere houten frames aangebracht.

Conditie:
De rozenrand aan de achterzijde van de zitting van cat. 21-g, met nog heldere kleuren, heeft een katoenen ketting en is in het midden voorzien van een verticale naad. De rozenranden rond de zitting van cat. 21-h hebben een wollen ketting, maar zijn aan de zitting geweven met toegevoegde katoenen kettingdraden. Zie verder bij cat. 21-a-f.

Cat. 21-g
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Canapé met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-J

Cat. 21-h
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Canapé met militaire voorstellingen en bloeiende planten in landschappen, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-A

Beschrijving:
Voor de randen om de voorstellingen, zie bij cat. 21-a-f. De armleggers zijn voorzien van twee verschillende versies kleine landschappen, een met enkele grote bladeren en twee grassprieten (links), de andere met een waterkant en twee graspollen (rechts).

Rug: op een landweggetje, met rechts een schuinstaande boomstam met een tak met fijne bladeren, rijdt een groep soldaten naar links. Op de voorgrond zit een soldaat op een wit paard; ruiter en paard kijken beiden opgeschrikt om, richting de beschouwer. De soldaat heeft een staartpruik, is gekleed in een rode broek, een gele jas en een hemd met blauw aan hals en mouw. Aan zijn rechterzijde rijdt een soldaat op een bruin paard met een blauwe doek op het zadel. Links voor hen in de verte rijden nog drie soldaten te paard met voor hen links een laag karretje - 'Les deux cavaliers à la suite du chariot'. Zitting: een groots landschap met op de achtergrond een berg en een slingerende rivier, op de voorgrond rechts op de rivieroever staan rietsigaren en in het midden enkele staande bloemtakken met gele, roze, rode en paarse bloemen.

Commentaar:
Dit type kleine canapé stond in de negentiende eeuw bekend onder de naam 'causeuse'.⁴¹

Deze causeuse heeft op de rug een militaire voorstelling naar Casanova die in 1787 genoemd werd bij de stoelruggen: 'nr. 2. Les deux cavaliers à la suite du chariot'.⁴² cat. 21-i toont aan beide zijden iets meer van het karton ten opzichte van de stoelrug met dezelfde voorstelling in de Wallace Collection, Londen.⁴³

De tapisserie van de kleine canapé maakt vanaf 1927 definitief deel uit van het ameublement en werd vóór die tijd aangebracht op een van de vroegere frames van het oorspronkelijke ameublement; rug en zitting zijn wel voorzien van dezelfde bloem- en bladranden.

Conditie:
Met restauraties door middel van herwevingen, vooral in beige rond de ruiter op de rugleuning, op een katoenen ketting. Zie verder bij cat. 21-a-f; in dit geval is de rand met jasmijnbloemen om de rugleuning echter geheel aangenaaid.

Cat. 21-i
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais en wandtapijtweverij van Anoniem France ca. 1800-1830 naar ontwerp van Francesco Casanova en naar ontwerp van Jean-Baptiste Huet (I) en naar ontwerp van Anoniem France ca. 1800-1830
Kleine canapé met militaire voorstelling en landschap, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-H

Beschrijving:
Een rechthoekige voorstelling van een glooiend landschap met rechts op de achtergrond bosschages. Op de voorgrond zit een ruiter, gekleed in een blauwe mantel, op een fier wit paard naar links uit te kijken, met zijn handen in zijn zijden. Over de rug van zijn paard is een gevlekte dierenhuid gespannen. Rechts hierachter zit een tweede ruiter, op zijn rug gezien, op een bruin paard. Links, geheel in de verte, rijdt een derde ruiter in galop - 'L'officier en habit bleu'.

Commentaar:
Dit vuurscherm behoorde tot 1927 niet bij het ameublement, maar werd toen wel tegelijkertijd op dezelfde veiling (Bardac) in Parijs aangekocht. Bij cat. 21-j is de militaire voorstelling rechtstreeks in het frame gezet en niet omgeven door een ornamentrand, zoals bij de rest van het ameublement.

De tapisserie heeft een militaire voorstelling naar Casanova, die oorspronkelijk twee verschillende voorstellingen voor vuurschermen van het 'meuble militaire' ontwierp. cat. 21-j zal de in 1787 genoemde variant nr. 1, 'L'officier en habit bleu' betreffen.⁴⁴ De tweede vuurschermvariant was 'L'officier et son nègre'.

Gezien de wollen ketting, de levendige structuur van het weefsel en de fijne kleurdetailling zal cat. 21-j rond 1789-1804 zijn geweven.

De voorstelling op cat. 21-j is eveneens toegepast op een vuurscherm dat hoorde bij een ameublement in de voormalige verzamelingen Cronier en Goulden.⁴⁵

Conditie:
De tapisserie is verschoten.

Cat. 21-j
wandtapijtweverij van Manufacture De Beauvais naar ontwerp van Francesco Casanova
Vuurscherm met militaire voorstelling, ca. 1800-1830
Bergen op Zoom, Historisch Centrum Het Markiezenhof, inv./cat.nr. NK 2746-I